کفن و دفن در ایران باستان

ایرانیان در دورهrlm; های باستان گاه جسد را با موم میrlm; پوشاندند ( با مومیایی اشتباه نشود ) و آنrlm;گاه آن را دفن میrlm;کردند چنانکه در جنوب ایران متداول بود. گاه جسد را میrlm; سوزاندند و این عمل به دلیل فراوانی چوب و وجود جنگل بیشتر در جنوب دریای مازندران و دیگر مناطق پرجنگل انجام میrlm;شد. گاهی نیز اجساد را در دخمه rlm;هایی می rlm;گذاردند تا طعمه ی لاشخورها شوند.
گاه نیز اموات را در تابوت rlm;ها یا کوزهrlm; های سفالین دفن میrlm; کردند. پس از فراگیری دین زرتشت و هنگامی که این دین به صورت دین رسمی ایرانیان درآمد، سوزاندن، غرق کردن و به خاک سپردن جسد گناه بزرگی شمرده شد.
در آیین زرتشت آتش و آب و خاک مقدس هستند اگر جسد را مدفون کنند خاک را آلوده ساخته اند و اگر در آب غرق کنند آب را ناپاک نموده اند و اگر در آتش بسوزانند با آلوده ساختن این فروغ آسمانی بزرگترین معاصی صورت گرفته است.
به عقیده ی پیروان مزدیسنا باید جسد را در دسترس مرغان و جانوران لاشه خور قرار داد و یا بالای برج های خاموشی یا دخمه در معرض نابودی گذاشت.
تعدادی از این دخمه ها قدیمی و کهنه بوده و برخی دیگر توسط روانشاد فرزانه "مانکجی لیمجی هاتریا "که حدود سال 1233 خورشیدی از سوی پارسیان بمبئی برای بهبود وضع اجتماعی و دینی زرتشتیان به ایران آمده بود، ساخته شد که مدتی هم این دخمه ها مورد استفاده قرار می گرفتند. پس از آن در تهران از میانه دهه 1310 و در کرمان پس از دهه 1320 و در یزد پس از دهه 1340 دخمه ها تبدیل به آرامگاه ها شدند.
دخمه، دیوار دایره ای و ضخیمی به شکل برج است که بر بالای صخره ها و کوه های نه چندان بلند از خشت و گل ساخته شده است و پلکانی زمین هموار را به درب دخمه متصل می کند.

دخمه، 2 طبقه و دارای چندین اتاق می باشد که یکی از این اتاقها ویژه ldquo;آتش سوزهاrdquo; بوده است. فاصله دخمه از اتاق آتش سوزها حدود 150 تا 200 متر می باشد؛ وظیفه آتش سوزها که معمولا 2 نفر بوده اند این بوده است که از روزی که تن درگذشته را به داخل دخمه می سپردند، از سر شب تا بامداد، در آن اتاق که یک پنجره رو به دخمه داشته آتش روشن کنند و این آیین از آنجا سرچشمه می گیرد که بنابر باور زرتشتیان، روان درگذشته تا 3 شبانه روز در اطراف و بالای تن درگذشته در پرواز است و پس از شب سوم به آسمانه پرواز می کند و در مدت 3 شب نخست پس از مرگ، روان نباید از تاریکی و تنهایی بهراسد.
⭕️ خاک سپاری

اعتقاد به روح و روان و زندگی پس از مرگ به اشکال گوناگون در سراسر نقاط و مراکز جهان باستان از جمله ایران وجود داشته است. بر اساس و مبنای همین اعتقاد در گور مردگان اسباب و لوازم زندگی و خوراک و پوشاک قرار می دادند.

در ادواری قدیم تر بر اساس شغل متوفا ابزار پیشه اش را نیز پهلوی دستش قرار می دادند. اغلب مردگان را در عمق کمی که گاهی از 20 سانتیمتر نیز تجاوز نمی کرد، دفن می کردند. شکل اسکلت هایی که باقی مانده به شکل خمیده و منحنی است. برخی اوقات مرده را طوری خمیده دفن می کردند که تمام اعضای بدنش به جانب شکم کشیده شده باشد.

با پیدایش و کشف فلزات، زینت مردگان با اشیا ی طلا و نقره و سنگ های گران بها رسم و شایع شد. این رسم خدمت مهمی به فهم هنر و دانستنی های دیگر باستان شناسان کرده است زیرا که تقریباً تمامی جواهراتی که از زمان های باستان به دست ما رسیده است از مقابر و گورها یافت شده است.

رنگ کردن مردگان در ادوار قدیم
جسد مرده را با رنگ قرمزی می پوشانیده اند که از اکسید آهن به دست می آمده و در فلات ایران فراوان بوده است. این نظر هم وجود دارد که ممکن است زندگان بدن خود را به دلایلی با همین ترتیب رنگ می کردند و چون فوت می شدند، اثر این رنگ بر بدنشان باقی می مانده است. در دوران های متأخرتر بجای اکسید آهن بر استخوان بندی متوفا با رنگی سرخ فام، با گِلِ اُخرا نقش هایی ایجاد می کردند.

⭕️ خاک سپاری در منازل دفن

مردگان از ایران باستان تا امروز در بعضی موارد تفاوت پیدا کرده و آن این است كه گاهی در آن زمان مردگان را كف خانه خود متوفی دفن می كردند. به این ترتیب كه كف گلین خانه را در حاشیه دیوارها می كندند و مرده را در آن قرار می دادند. در خانه های اشرافی تر و محكم تر به جای كف حیاط كف اتاق را می شكافتند.
شیوه ساده تدفین پیچیدن مرده در كفن و خاك كردن آن بود. نوع تجملی تر این بود كه مرده را در كندوی گلی ذخیره آذوقه ج ای می دادند و سپس در گودالی می گذاردند. ظاهرا برای این كار از كندوهای لب پریده و گاهی شكسته هم استفاده می شده است. برای كودكان خردسال از تشت و لگن و خمره های گلی استفاده می شد.