غذای ایرانیان در زمان هخامنشیان

اینکه اکنون برداشت rlm;هایی کلی از اینکه ایرانیان دوران هخامنشی چه می rlm;کردند داریم همه را مدیون هرودوت و گزنفون، تاریخ rlm;نویسان یونانی و همچنین لوح rlm;های به دست آمده از آن زمان هستیم.
در کتاب << از زبان داریوش >>، نوشته << هاید ماری کخ >> ایران شناس آلمانی در بخشی به نوع تغذیه ایرانیان در زمان داریوش و به طور کلی دوران هخامنشیان پرداخته است.
جو غذای اصلی مردم در دوران هخامنشی بود که به طرق مختلف استفاده می rlm;شد. مثلا آن را نیم کوب و با میوه و شیر مخلوط می rlm;کردند و به صورت حریره می rlm;خوردند؛ یا آن را آرد می rlm;کردند و نان و شیرینی می rlm;پختند.
در سفر شاه از تخت جمشید به شوش و برعکس، پیشاپیش عده rlm;ای از قنادان را می rlm;فرستادند تا هنگام ورود شاه به محل جدید نان و شیرینی تازه آماده باشد.
در این به نقل از استرابون آمده است که خوراک روزانه ایرانی rlm;ها شامل نان، شیرینی آرد جو، هل انگبین، نمک، گوشت پخته، کباب، شراب و آب خالص بوده است.
البته مردم عادی قادر نبودند هر روز گوشت بخورند. اما گوشت قسمتی از جیره اهدایی بوده که به جای حقوق داده می rlm;شد.
یونانی rlm;ها در عصر باستان در سال شاید فقط دو بار می rlm; rlm;توانستند گوشت بخرند. اما ایرانی rlm;ها به دفعات بیشتری توان خوردن گوشت نسبت به کشور rlm;های همسایه داشتند.
در منازل پرندگان و چهارپایان کوچک نیز پرورش می rlm;دادند. جیره غذایی افراد جو بود و گاهی مقامات رده بالا گندم هم دریافت می rlm;کردند.
کشت گندم دشوار rlm;تر از جو و میزان محصول آن اندک بود. آب معمول rlm;ترین نوشیدنی بود اما شراب هم می rlm;نوشیدند. برای تهیه نوشیدنی سرکه و آب را مخلوط می rlm;کردند و از آن نوشیدنی گوارا به دست می rlm;آمد.
سرکه هم در جیره غذایی افراد دیده می rlm;شد. که یکی از مصارف آن در تهیه ترشی به همراه نمک بود.
در عیلام بیشتر آبجو و کمتر شراب استفاده می rlm;شد. چنانچه گزنفون نوشته است که << حبه rlm;های جو روی نوشابه شناور بود و داخل نوشابه نی قرار داشت. وقتی کسی تشنه بود، نی را به دهان می rlm;گرفت و می rlm;مکید .... >>
کاشت و تولید میوه مخصوصا در جنوب غربی تخت جمشید زیاد و متنوع بود که در لوح rlm;ها نام rlm;های توت، آلو، به و گلابی دیده می rlm;شود. ذخیره میوه به صورت خشک یا برگه rlm;های متنوع نگه rlm;داری می rlm;شد.
پرورش زنبور عسل متداول بود؛ اما سندی از کشت نیشکر در دست نیست. انجیر و خرما هم جزو غذا rlm;های اصلی بود.
گردو، بادام و پسته نیز مورد مصرف بود. رومی rlm;ها به پسته << گردو و فندق ایرانی >> می rlm;گفتند که به بیرون مرزهای ایران راه یافته بود.
در لوح rlm;های دیوانی اسامی میوه rlm;هایی یافت شده است که قابل شناسایی نبوده rlm;اند. اما انار در آثار هنری زیادی دیده می rlm;شود و ازگیل نیز از میوه rlm;های بومی ایران است که آشوری rlm;ها آن را از ایران به آشور بردند.
آلبالو و گیلاس برای نخستین بار در بین النهرین به عمل آمد و بعد rlm;ها به ایران راه یافت. زرد آلو نیز از چین به ایران آمد و از ایران به آسیای صغیر رفت. هلو هم همین مسیر را طی کرد و به صورت میوه ایرانی به یونان و روم راه یافت. لیمو از هندوستان به غرب آمد و چون یونانی rlm;ها اولین بار در ایران با آن آشنا شدند به آن لقب سیب پارسی دادند.
ایرانی rlm;ها قادر به کشت لوبیا، عدس، نخود و نخود سبز بودند. پیاز، تره و سیر هم از ضمائم اصلی سفره ایرانیان بود. کاهو در مصر، آشور و بابل کشت می rlm;شد؛ اما خیار، کدو و خربزه در ایران و کشورهای هسایه rlm;اش غذاهایی عمومی بودند.
در لوح rlm;های ایرانی به سبزی rlm;های تازه اشاره نشده است. کارگران و کارمندان سبزی خود را در باغچه rlm;هایشان می rlm;کاشتند. به احتمال زیاد لبنیات هم از تولیدات خانگی بوده است. فقط از شیر و پنیر برای اشاره به خوراک شاه در سفر rlm;ها نوشته شده است.
هر خانواده احتمالا یک بز داشته تا از شیر آن کره، ماست و پنیر تهیه کند. در لوح rlm;های ایرانی اغلب تحویل بزغاله rlm;های زنده ثبت شده rlm;اند.
برگرفته از کتاب << از زبان داریوش >>، نوشته << هاید ماری کخ >>

غذای ایرانیان در زمان هخامنشیان .آثار باستانی. گنج ها و دفینه ها. ایران باستان. اسرار کاوش .فروش دستگاه و فلزیاب